Paylaş
ÖZ
Ülkede bulunan yabancılar hakkında aşağıda yer vereceğimiz durumlar nedeniyle İl Göç İdaresi Müdürlükleri tarafından Sınır Dışı [Deport] Kararı verilmektedir. Sınır Dışı kararı ile birlikte yabancı kişi hakkında idari gözetim kararı da birlikte verilmektedir. Böylelikle hakkında Sınır Dışı [Deport] kararı olan yabancı idari ve adli süreç tamamlanıp Sınır Dışı [Deport] kararı kesinleşinceye kadar geri gönderme merkezlerinde idari gözetim altında tutulmaktadır.
Bu kararlara karşı mahkemelere başvurulması ve itiraz yolunun uygulanması gereklidir. Aksi halde sınır dışı kararı kesinleşecek ve kişi ülkesine gönderilecektir.
SINIR DIŞI [DEPORT] KARARI VE NEDENLERİ
Sınır dışı [Deport] ve İdari Gözetim işlemleri 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununda düzenlenmiştir.
Kanunun 54. maddesinde hangi şartlarda yabancıların sınır dışı edileceği ifade edilmiştir.
Buna göre şu nedenlerle sınır dışı [Deport] kararı verilebilmektedir:
1- Yaralama, yağma (gasp), hırsızlık vb herhangi bir şekilde savcılığa ulaşmış adli bir olaya karışmak,
2- Ülkeye girerken yetkililere yanlış/yalan bilgi vermek,
3- İkamet izninin iptal edilmesi,
4- İkamet iznin süresinin bitmesine rağmen kalmaya devam ederek izni ihlal edip ülkeyi terk etmemek,
5- Çalışma izni olmaksızın kayıtsız bir şekilde çalışmak,
6- İkamet izin süresinin uzatılması için yapılan başvuru kabul edilmemesine rağmen 10 gün içinde ülkeden çıkış yapmamak,
7- Ülkede geçimini meşru olmayan illegal yollardan sağlamak,
8- Terör örgütlerine üye olmak, yöneticilik yapmak, destekleyici olmak,
9- Çıkar amaçlı suç örgütüne üye olmak, yöneticilik yapmak, destekleyici olmak.
Yaralama, yağma (gasp), hırsızlık vb herhangi bir şekilde savcılığa ulaşmış adli bir olaya karışmak
İkamet iznin süresinin bitmesine rağmen kalmaya devam ederek izni ihlal edip ülkeyi terk etmemek
İDARİ GÖZETİM KARARI VE GERİ GÖNDERME MERKEZLERİ
Sınır Dışı [Deport] kararı verilen kişi kanunun 57. maddesi uyarınca "kaçma ve kaybolma riski varsa, ülkeye kaçak yollardan giriş yaptı ise, sahte kimlik veya belge kullandıysa, suça karıştığı için kamu düzenini ve tehlikeye atıyor ise, hastalık nedeniyle kamu sağlığını tehlikeye sokuyorsa" hakkında İdari Gözetim Kararı verilmektedir.
Her ne kadar belirli şartlar sayılsa da; uygulamada sınır dışı [Deport] kararı verilen tüm yabancılar hakkında idari gözetim kararı verildiğini görmekteyiz.
İdari gözetim şu anlama gelmektedir: Herhangi bir mahkeme veya savcı kararı olmaksızın sadece idari bir tasarrufla kişilerin gözaltında tutulmasıdır. Kişi hakkında tutuklama kararı yoktur. Kişi tutuklu da değildir. Ancak idare tarafından gözaltında tutulması gerektiği değerlendirilmiş ve serbest bırakılması tehlikeli görülmüş demektir.
Uygulamada idari gözetimin tutuklanmaktan hiç bir farkı yoktur. Keyfilik ve denetimden yoksun olması nedeniyle bazı yönlerden tutuklamadan daha ağır bile olabilmektedir.
Ayrıca çoğu geri gönderme merkezleri fiziksel şartlarının yetersiz olmasından dolayı cezaevlerinden daha kötü şartlar sağlayabilmektedir. Bu durumun da temel insan haklarına aykırılık teşkil ettiği söylenebilecektir.
Kişi hakkında tutuklama kararı yoktur. Ancak idare tarafından gözaltında tutulması gerektiği değerlendirilmiş ve serbest bırakılması tehlikeli görülmüş demektir. Uygulamada idari gözetimin tutuklanmaktan hiç bir farkı yoktur.
KARARLARA İTİRAZ SÜRECİ
Sınır Dışı [Deport] kararlarına karşı 7 günlük bir itiraz süreci vardır. Buna göre Sınır Dışı [Deport] kararı kişiye tebliğ edildikten sonra 7 gün içinde yetkili İdare Mahkemesinde İptal Davası açılması gereklidir. Aksi halde karar kesinleşecek ve kişi deport edilecektir.
Bu 7 günlük süre Sınır Dışı [Deport] kararının kişiye imza karşılığı tebliğ edilmesi ile başlayacaktır. Ancak uygulamada çoğunlukla bu kararlar tebliğ edilmemektedir. O yüzden muhtemel bir süre kaçırılması durumunda tebliğin usülsüz yapıldığı iddiası öne sürülebilecektir.
İdare mahkemesinin verdiği karar KESİN mahiyettedir. İtiraz veya istinaf edilemeyecektir. Uygulamada iptal davası 8-9 ay içinde sonuçlanmaktadır.
Sınır Dışı [Deport] kararına karşı iptal davası açılması halinde kişi hakkındaki deport işlemleri dava bitene kadar duracak askıya alınacaktır. Bu süre de kişi Sınır Dışı [Deport] edilemez. Sadece kendisinin gönüllü olarak deport edilmeyi kabul etmesi halinde kişi gönderilebilecektir.
İdari Gözetim Kararlarına karşı itiraz için bir süre yoktur. Her zaman yapılabilecektir. İtiraz yetkili Sulh Ceza Hakimliğine yapılacaktır. Verilen karar KESİN mahiyettedir. Yani bu karara karşı ayrıca bir itiraz veyahut istinaf etme hakkı bulunmamaktadır.
Uygulamada 4-5 gün içerisinde Sulh Ceza Hakimi tarafından karar verilmektedir.
Sınır Dışı [Deport] kararına karşı iptal davası açılması halinde kişi hakkındaki deport işlemleri dava bitene kadar duracak askıya alınacaktır. Bu süre de kişi Sınır Dışı [Deport] edilemez. Sadece kendisinin gönüllü olarak deport edilmeyi kabul etmesi halinde kişi gönderilebilecektir.
KARARLARIN ETKİSİ VE SERBEST BIRAKILMA
Geri gönderme merkezine alınan ve hakkında Sınır Dışı [Deport] ve idari gözetim kararı verilen bir yabancının serbest bırakılması için 3 seçenek vardır:
1- İdare Mahkemesinin sınır dışı kararını iptal etmesi:
Mahkeme iptal kararı vermesi halinde karar kesin nitelikte olduğu için kişi hakkında verilmiş olan karar doğrudan ortadan kalkacaktır. İdari gözetim kararı da bu sınır dışı kararına bağlı olarak verildiği için o da ortadan kalkacaktır. Kişi derhal serbest bırakılacaktır.
Yabancı için en iyi seçenek budur. Tüm haklarına yeniden kavuşması mümkün olabilecektir. Ancak uygulamada kişinin yabancı kimliği de iptal edilmiş olduğundan bunun için ayrıca yeni bir başvuru yapılması gerekecektir.
2- Sulh Ceza Hakimliğinin İdari Gözetim Kararını kaldırması:
Hakimliğin itirazı kabul etmesi halinde yabancı hakkında idari gözetim derhal sona erdirilecektir. Ancak İl Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından kişi hakkında alternatif yükümlülükler verilecektir. Uygulamada imza karşılığında bildirimde bulunma yükümlülüğü verilmektedir. Yabancı ayda bir İl Göç İdaresi Müdürlüğüne giderek imza vermektedir.
3- İl Göç İdaresi Müdürlüğünün kendiliğinden serbest bırakması:
Yasal süreçler devam ederken İl Göç İdaresi Müdürlüğü de yabancıyı kendi inisiyatifiyle serbest bırakabilmektedir. Uygulamada çokça kez gördüğümüz üzere yine imza karşılığından bildirimde bulunma yükümlülüğü vererek yabancıyı serbest bırakmaktadır. Yabancı ayda bir İl Göç İdaresi Müdürlüğüne giderek imza vermektedir.
Yabancılar Hukukundan kaynaklanan Sınır Dışı [Deport] kararlarına karşı hukuki süreci yönetmek için avukatınızdan hukuki destek almanızı şiddetle öneriyoruz. Aksi halde uygulamadaki keyfilikler ve yasal prosedürün olağandan hızlı insan haklarına aykırı şekilde yürüyor olması nedeniyle hak kaybı ve ağır mağduriyet yaşamanız yüksek ihtimaldir.Ofisimizden talep edeceğiniz hukuki destek için öncesinde randevu almanızı ve uygun bir tercüman ihtiyacını da ayrıca bildirmenizi rica ediyoruz.